Al bij de start is het programma Nationaal Smart City Living Lab volledig ingetekend. Elke stad brengt een praktijk casus in. Connected worlds is intensief betrokken bij het begeleiden van de steden. Gemeenten kunnen zich aanmelden bij VNG Realisatie heeft op de Pilotstarter voor het nieuwe programma.

Onderstaand de verschillende casussen.

Gemeente Helmond: casus ‘Brainport Smart District’

In Helmond, netwerkstad in de Brainport regio, wordt Brainport Smart District ontwikkeld. Een gebied in de Brandevoort waar 1500-2000 nieuwe woningen zullen verrijzen. Een gebied waar smart een integrale benadering betekent van participatie, energiepositief, circulair, het delen van o.a. vervoer, electrificatie, gezond en vitaal. Kortom niet op één thema duurzaam maar een  integrale aanpak in een adaptieve wijk die vooral leefbaar moet zijn. Daarbij is de techniek onzichtbaar en dienend aan haar nieuwe bewoners die een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling en die deze slimme wijk voor een deel ook zelf kunnen ontwikkelen en bouwen. Waar data en ict een belangrijke rol spelen om nieuwe concepten te testen en te onderzoeken. Een gebied waar overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven samen met bewoners de toekomst vormgeven.

Gemeente Veldhoven: casus ‘Winkelgebied’

Voor de Veldhovense bijdrage stellen wij voor om het Centrumgebied in Veldhoven voor te dragen, waar wij op korte termijn nieuwe lichtmasten moeten plaatsen. Het gaat dan om het openbare gebied rondom het winkelgebied “City-Centrum”. Dit winkelgebied kan worden bereikt via een aantal entrees. De casus geldt specifiek voor hoge lichtmasten langs de Geer, op de Noord-Entree (naar Meiveld) en de Oost-Entrees aan de Heemweg via Lei, Horst en Braak. We willen deze lichtmasten geschikt maken voor (toekomstige) Smart City toepassingen, dat lijkt ons een mooie proeftuin voor dit onderwerp. Deelname aan dit Living Lab is een uitgelezen kans voor onze gemeente om die invulling begeleid, èn op een professionele manier vorm te geven. Zo kunnen wij nu werkzaamheden combineren en daarmee de kosten beperken. De werkzaamheden zijn een verdere invulling op het Masterplan Licht voor dit centrumgebied Veldhoven. Zoals dit recent is gemaakt in een gezamenlijke opdracht van de gemeente en de VVE’s in het City-Centrum. In dat Masterplan is op visie-niveau aangegeven hoe de gewenste Smart Hospitality (Slimme Gastvrijheid) in het centrumgebied met o.a. Smart City en Smart Lighting toepassingen ingevuld kan worden.

Gemeente Rijswijk: casus ‘Wijk Vrijenban/Pauwhof’

Pauwhof maakt deel uit van de wijk Vrijenban en ligt pal tegen de grens met Delft. Aan de Delftse kant van de gemeentegrens staat het ROC Mondriaan.

De wijk is in de afgelopen twee jaar nadrukkelijk onder de aandacht geweest vanwege de problemen die in en om de Pauwhof maar ook verder de wijk in, spelen. Er is een werkgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van de bewoners, ambtenaren van gemeenten Delft en Rijswijk, politiemedewerkers, medewerkers van de corporatie en medewerkers van de school. Incidenteel maken ook vertegenwoordigers van bedrijven die in de wijk gesitueerd zijn (KFC) deel uit van de werkgroep.

De problemen (volgens de politie): blowen, inhaleren gaspatronen, parkeren, het gooien van afval op straat, de overlast die deze activiteiten met zich meebrengen en de spanningen die daar uit voortkomen.

De werkgroep schreef een samenwerkingsconvenant en een Plan van Aanpak. De veronderstelling was dat de activiteiten die daarin werden omschreven de problemen zouden oplossen. In het najaar van 2016 liepen de spanningen op en zijn er ‘zichtbaarheidsacties’ ingezet. Er werd intensief en zichtbaar door de wijk gelopen en er werd een inloopavond georganiseerd. De knelpunten die daar door bewoners naar voren werden gebracht werden nadien opgepakt en opgelost. Kapotte straatverlichting werd bijvoorbeeld gerepareerd en KFC ging in plaats van één over op twee schoonmaakrondes per dag (dit gebeurt nog steeds).

Dit gaf kortdurend rust, maar intussen lopen de spanningen weer op en heeft de bestaande werkgroep moeite met de onderlinge band. Leden van de werkgroep haken af en schuiven de verantwoordelijkheid door.

Het voorstel is om de wijk Vrijenban voor te dragen als wijk waarin een Smart City Living Lab wordt gerealiseerd. Niet alleen door daar de meest voor de hand liggende tools toe te passen, maar ook door er, samen met bewoners en leden van de (bestaande) werkgroep, tot vernieuwende oplossingen te komen.

Gemeente Dordrecht: casus ‘Westelijke Dordtse Oever’

Wat is de opgave, waar wordt een oplossing voor gezocht?

• Innovatie en duurzaamheid zijn Drechtstedelijke speerpunten.
• Meten = weten: bundeling van data gaat ons helpen de juiste beslissingen te nemen.
• Nieuwe technologie en data output inzetten om ondernemers verder te helpen, te enthousiasmeren en tot innovatie te verleiden: goede voorbeeld geven en zichtbaar maken.

Bundeling van data:

• Optimaliseren mobiliteit: doorstroming
• Optimaliseren: (vrachtwagen)parkeren
• Energieoptimalisatie

Signaleringssysteem (zichtbaar):

• Filemelding
• Calamiteitenmelding
• Co2 meting, energiemeting, aanwezigheidsignalering
• Koppeling aan bestaand publiek/privaat beveiligingssysteem

Onderscheidend vermogen en concurrentiepositie van de Westelijke Dordtse Oever vergroten.

Leren van elkaars kennis en kunde: niet zelf het wiel uitvinden.

Uitbreiden netwerk.

Wat is  het geografische gebied?

Dordrecht is trots op haar ondernemers. De stad werkt voortdurend aan het verbeteren van het Dordtse ondernemersklimaat.  Ondernemerszin is altijd sterk vertegenwoordigd in Dordrecht. De komende jaren staat er veel te gebeuren op de Westelijke Dordtse Oever. Dit bedrijventerrein ten westen van de stad, tussen weg (A16)  en water (Dordtsche Kil), is met ruim 1000 ha, ca 750 bedrijven, en ruim 14.000 arbeidsplaatsen het grootste bedrijventerrein van de regio en daarmee de grootste banenmotor voor Dordrecht en de Drechtsteden. De komende jaren wordt er ruim 150 miljoen euro geïnvesteerd in de ontwikkeling van Dordtse Kil K IV, de verbetering van de infrastructuur, en de herstructurering van Louterbloemen, het Zeehavengebied, Dordtse Kil I en II en Amstelwijk West.

Alle acties hebben als doel, het verder verstevigen van de Dordts/Drechtstedelijke economie en het inbedden van stedelijke ambities op het gebied van Innovatie, Duurzaamheid, Werkgelegenheid, het verbeteren van de concurrentiepositie van Dordrecht en de realisatie van een aantrekkelijke duurzame en gedifferentieerde stad in haar volle breedte.

Welke personen/partijen zijn betrokken?

De gemeente trekt in de ontwikkeling van de Westelijke Dordtse Oever op met het aanwezige bedrijfsleven, de ondernemersverenigingen, kennisinstellingen,  Provincie, Rijkswaterstaat en het Havenbedrijf Rotterdam.

Gemeente Zoetermeer: casus ‘Monitoring luchtkwaliteit op 3 locaties’

De gemeente Zoetermeer bereid zich voor op een schaalsprong. Door middel van inbreiding en transformatie gaat het inwonertal van de stad groeien. De groei en aanpassingen hebben invloed op de infrastructuur en het leefklimaat in de stad.

Door in beeld te brengen hoe de luchtkwaliteit op drie wegvakken in de stad is, ontstaat mogelijk inzicht over huidige luchtkwaliteit. Hiervoor wordt op de wegvakken Aziëweg (Hoofdwegennet, 50 km/h), Afrikaweg (Hoofdwegennet, 70 km/h)  de luchtkwaliteit gemeten met als doel een vergelijking te kunnen maken tussen deze twee wegvakken. Daarnaast zal op de fietsroute parallel aan de rijksweg A12 richting Den Haag de luchtkwaliteit worden gemeten. Deze resultaten worden getoetst aan de normen.

Gemeente Breda: casus ‘bereikbaarheid binnenstad en omliggende wijken’

Breda ontwikkelt smart city initiatieven binnen 5 living labs. Hier worden projecten uitgevoerd zoals slimme verlichting, slimme vuilnisbakken, gladheidsbestrijding op het gebied van het beheer van de stad. De rode draad is dat steeds meer data wordt vastgelegd en gedeeld en dat die data inzicht biedt om over allerlei vraagstukken een betere beslissing te kunnen nemen. Bij de uitwerking van de living labs worden 2 gebieden met voorrang uitgevoerd, namelijk de Willemstraat/Valkenberg en flexibele toegang binnenstad.

Nu deze 2 pilotgebieden of living labs worden uitgewerkt is het zaak naar de toekomst te kijken en de verdere kansen voor Breda te ontdekken. Hierbij is het van belang om te kijken wat Breda concreet wil met de smart city en de rol van de gemeente daarin.

Aanknopingspunten:

1. De smart city ontwikkeling Breda wordt onder meer geplaatst in de ambitie Breda internationale schakelstad, structuurvisie 2030 en de economische agenda voor Breda.
2. Breda heeft al een groot aantal innovatieve projecten. Hoe kunnen we de toegevoegde waarde van deze innovatieve projecten vergroten en wat betekent dit voor basisvoorwaarden.
3. Breda kiest thema’s waarop ze zich wil ontwikkelen. Drie thema’s waarin politiek en maatschappelijk draagvlak lijkt te liggen zijn “de slimme binnenstad”, “smart mobility” en “smart informatisering.

Met de deelname aan het Nationaal Smart City Living Lab wil gemeente Breda ervaring opdoen met de organisatievorm waarop smart city oplossingen binnen de Quadruple Helix uitgevoerd kunnen worden. Het geografische gebied is de binnenstad en omliggende wijken van Breda en het thema is mobiliteit/bereikbaarheid.