De politie krijgt overal ogen en oren

Bron Rathenau, auteurs: Marijn Biesiot, Tim Jacquemard & Rinie van Est

Het Rathenau Instituut onderzoekt op verzoek van de Nationale Politie hoe burgers aankijken tegen het gebruik van sensordata voor het bevorderen van leefbaarheid en veiligheid. Dat doen we door middel van focusgroepen. In de focusgroepen brengen we burgers aan de hand van een aantal scenario’s met elkaar in gesprek. De focusgroepen moeten in alle diversiteit zicht bieden op de percepties van diverse burgers en de argumentaties achter die percepties.

Goede informatie is cruciaal voor het werk van de politie. Die informatie komt steeds vaker van digitale sensoren: digitale meetinstrumenten die data verzamelen over de fysieke en sociale omgeving. Voorbeelden van digitale sensoren zijn de camera en GPS op een smartphone. Sensordata kunnen de politie helpen om haar werk beter te doen, bijvoorbeeld bij ‘slimme’ opsporing en effectieve handhaving. Sensordata bieden ook burgers en bedrijven de mogelijkheid om speurwerk te doen of actie te ondernemen om de eigen leefomgeving leefbaarder en veiliger te maken.

Het veelvuldig gebruik van sensoren roept vragen op. Wie mag nu eigenlijk wie in de gaten houden? Hoe zit het met afwegingen rondom veiligheid en privacy? In dit artikel verkennen we het gebruik van sensoren om leefbaarheid en veiligheid2 te bevorderen. We bespreken eerst welke sensoren de politie gebruikt. Vervolgens schetsen we vier vormen van toezicht met sensoren: surveillance, sousveillance, horizontale surveillance en zelf-surveillance. We laten daarbij de diversiteit aan sensoren zien waarmee politie, gemeenten, burgers en bedrijven de samenleving leefbaarder en veiliger proberen te maken. Daarna laten we zien hoe sensordata worden gebruikt in verschillende kernactiviteiten van de politie. Vanuit dit perspectief identificeren we vijf opvallende trends in het gebruik van sensoren om leefbaarheid en veiligheid te bevorderen. Het artikel sluit we af met een beknopte samenvatting van de verkregen inzichten.

Download het hele rapport (1,12 MB): Overal oren en ogen (295 downloads)